- Tên khoa học của cát căn
Cát căn (Radix Puerariae) hay còn gọi là cam cát, phấn cát là rễ của cây sắn dây tên khoa học là Pueraria thompsonii Benth thuộc họ Cánh bướm Fabaceae.
- Đặc điểm hình thái của vị thuốc Cát căn

Dược liệu cát căn là rễ củ đã cạo lớp bần bên ngoài, hình trụ, hoặc hình bán trụ, dài 12 – 15cm, đường kính 4 – 8cm, có khi là những lát cắt dọc hoặc vát, dày, có kích thước khác nhau. Mặt ngoài màu trắng hơi vàng, đôi khi còn sót lại ở các khe một ít lớp bần màu nâu. Chất cứng, nặng và nhiều bột. Mặt cắt ngang có nhiều sợi tạo thành những vòng đồng tâm màu nâu nhạt; mặt cắt dọc có nhiều vân dọc do các sợi tạo nên. Mùi thơm nhẹ, vị hơi ngọt, mát.
- Tính vị quy kinh của cát căn
Vị ngọt, cay, mát, quy kinh tỳ vị
- Cách chế biến cát căn
Phơi khô: Củ sắn dây đào về đem rửa sạch đất cát, cạo, bóc lớp vỏ bên ngoài sau đó đem thái miếng mỏng phơi khô.
- Tác dụng dược lý của Cát căn theo y học cổ truyền
Theo y học cổ truyền, cát căn có tác dụng phát biểu giải cơ, giải nhiệt sinh tân, thăng dương chỉ tả. Chủ trị các chứng: biểu chứng ngoại cảm, sốt, đau đầu cứng gáy, bệnh sởi mọc chậm, mọc không đều, bệnh sốt phiền khát, nội nhiệt tiêu khát, thấp nhiệt tả lỵ, tỳ hư cửu tả.
- Tác dụng dược lý của Cát căn dựa trên kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại
- Chống co thắt mạch vành, cải thiện tuần hoàn mạch vành, giảm thiểu tiêu hao oxy của cơ tim, ức chế ngưng tập tiểu cầu
- Giãn mạch não, làm giãn mạch ngoại vi chống trạng thái thiếu oxy
- Hạ áp, làm giảm nhịp tim và cải thiện rối loạn nhịp tim
- Hạ đường huyết nhẹ
- Chống co thắt ruột
- Ngoài ra, một số thí nghiệm cho thấy cát căn có tác dụng trị chứng điếc đột ngột và tránh thụ thai.
- Ứng dụng lâm sàng của Cát căn
- Cải thiện chứng rối loạn tiền đình: theo đông y rối loạn tiền đình hay còn gọi là chứng huyễn vựng với các biểu hiện đột nhiên ù tai rồi chóng mặt, hoa mắt, nhà cửa cảm thấy như đảo lộn, nghiêng ngửa buộc người bệnh phải luôn nhắm nghiền mắt và nằm xuống không sẽ bị ngã. Chứng này chủ yếu do can hỏa hóa phong bốc lên mà sinh bệnh. Do vậy muốn đẩy lùi được hội chứng rối loạn tiền đình phải bình can, thanh nhiệt, giáng hỏa. Cát căn là vị dược liệu có tác dụng giải nhiệt rất tốt nên được phối trong bài thuốc Nhị căn thang giúp bình can, thanh nhiệt để cải thiện chứng rối loạn tiền đình.
Sản phẩm hoạt huyết T-đình G&P có công thức gồm các thảo dược trong bài thuốc nhị căn thang kết hợp với các dược liệu nhập khẩu có tác dụng hoạt huyết, tăng cường lưu thông máu lên não tinh dầu thông đỏ Hàn Quốc, ginkgo biloba, nattokinase enzyme chuẩn hóa nhập khẩu từ Nhật Bản và các thành phần giúp giảm đau, bồi bổ tế bào não bộ như cúc ngải vàng châu Âu, citicoline Mỹ, magie lactate. Với công thức toàn diện, sản phẩm hoạt huyết T-đình có tác dụng 3 trong 1 dứt điểm rối loạn tiền đình, thiếu máu não, và bồi bổ não bộ.
Xem thông tin chi tiết của sản phẩm hoạt huyết T-đình G&P tại đây.
- Chữa chứng cảm mạo sốt phiền khát gây cứng đau gáy… dùng bài: Sài cát giải cơ thanh gồm cát căn 8-12g, khương hoạt, bạch chỉ, hoàng cầm, bạch thược mỗi thứ 4-8g, thạch cao 16g, gừng tươi 3 lát, đại táo 2 quả, sắc nước uống.
- Chữa chứng nhiệt tả (viêm ruột cấp, lỵ trực khuẩn) dùng bài:
- Thăng ma cát căn thang: thăng ma 6-10g, cát căn 8-16g, thược dược 8-12g, chích thảo 2-4g, sắc nước uống ngày 1 thang.
- Cát căn thang trị thương hàn tà nhập vào kinh vị. Ôn bệnh, tà nhiệt, nhức đầu, khát nước, bồn chồn, khô mũi, khó ngủ, trằn trọc, nếu khát nước nhiều, nôn mửa nhiều thêm Thạch cao, mạch môn đông, tri mẫu, trúc diệp.
- Trị chứng tiểu đường kết hợp với thuốc tư âm thanh nhiệt dùng bài: cát căn 16-20g, mạch môn 12-16g, sa sâm 12g, ngũ vị tử 6-8g, khổ qua 12g, thạch hộc 12g, đơn bì 12g, thỏ ti tử 12g, cam thảo 3g, sắc nước uống.
- Trị phiền táo nóng khát: bột cát căn 160g, trước hết lấy nước tẩm gạo tấm cám nửa thăng 1 đêm, vớt ra rồi đổ nước khác vào, khuấy đều, nấu chín, trộn bột Cát căn vào ăn. (theo Thực Y tâm kính phương)
- Chữa huyết áp cao giai đoạn I dùng bài Lục vị hoàng hoặc Kỷ cúc địa hoàng hoàn gia Cát căn 20g, có tác dụng giảm bớt triệu chứng hoa mắt ù tai, chân tay tê dại, ổn định huyết áp.
- Trị bệnh mạch vành do thuốc làm giãn mạch vành mà bớt cơn đau thắt ngực và cải thiện điện tâm đồ.
- Trị điếc đột ngột mới mắc do co thắt mạch máu tai trong gây rối loạn thần kinh thính giác
- Còn dùng bột sắn dây 5g, thiên hoa phấn 5g, hoạt thạch 20g, trộn đều rắc lên cùng nhiều mồ hôi ngứa. Giã lá sắn dây vắt nước uống, bã đắp ngoài chữa rắn cắn, hoa sắn dây giải độc say rượu.
- Thận trọng khi dùng cát căn
- Âm hư hỏa vượng, thượng thực hạ hư – Chứng hậu tà chứng thực ở trên, chính khí hư ở dưới. (theo Trung Quốc dược học đại từ điển)
- Âm hư hỏa vượng, sốt nóng mà sợ lạnh: thận trọng khi dùng. (Theo Đông dược học thiết yếu)
Hy vọng bài viết cung cấp những thông tin hữu ích cho độc giả về thông tin khoa học, tác dụng của Cát căn. .
Cát căn là một trong những thảo dược quý có trong sản phẩm Hoạt huyết T-đình của Công ty cổ phần liên doanh Dược G&P France. Với hơn 12 năm phát triển theo tôn chỉ lấy hiệu quả chất lượng làm đầu, Hoạt huyết T-đình hiện là sản phẩm duy nhất trên thị trường có tác dụng “3 trong 1” trên bệnh đau nửa đầu, thiếu máu não và rối loạn tiền đình nhờ tận dụng hiệu quả sự có mặt của Cát căn cùng 5 tinh hoa y học thế giới khác là: tinh dầu thông đỏ Hàn Quốc, Cúc ngải vàng Châu Âu, Citicoline Hoa Kỳ, Ginkgo Biloba và Nattokinase Nhật Bản kết hợp cùng 3 loại dược liệu y học cổ truyền Việt Nam: xuyên khung, đại giả thạch và hải đới căn.
Để tìm hiểu thêm ề sản phẩm Hoạt huyết T-đình G&P, độc giả có thể tham khảo Tại đây hoặc liên hệ tổng đài 1800.1716 để được tư vấn
Tham khảo: Sách Dược học cổ truyền toàn tập – GS.BS. Thầy thuốc ưu tú Trần Văn Kỳ.